5 juni t/m 25 juli 2021

Exposities | Summerschool | Debat | Talks | Workshops

In 3 tentoonstellingen, workshops en een symposium komt het roemruchte verleden van de Haagse Vrije Academie (1947-2015) tot leven.

Omslagfoto van een boek over de Vrije Academie

Klik hier naar de speciale website over dit evenement. Lees over de rondleidingen, filmavonden, forumdiscussie en andere evenementen in deze manifestatie.

Deze zomer staat de Vrije Academie-Psychopolis in de schijnwerpers. Aan de roemruchte kunstacademie uit de vorige eeuw zijn tal van kunstenaars verbonden geweest, van Chris de Moor tot Herman Berserik, van Paul Citroen tot Max Velthuijs en van Frans Zwartjes tot Jan Cremer. Er zijn tentoonstellingen te zien in de Haagse Kunstkring, Pulchri en The Grey Space.

In de Haagse Kunstkring staan de jaren '60, '70 en '80 aan de Vrije Academie centraal. Het was de tijd van demonstraties, studentenprotesten, 'sit-ins' en eindeloos experimenteren. Op de Vrije Academie - die directeur George Lampe herdoopte tot Psychopolis - ging je als student op zoek naar jezelf.  Alles mocht, alles kon. Lesprogramma's leken te ontbreken, maar toch was er een duidelijke visie en richting. Juist door geen enkel kader te schetsen kon de student zichzelf als kunstenaar ontdekken. En bestond er ruimte om met nieuwe media te werken, zoals fotografie, film en mode.

Maar pas op: wie 'gezellig' een beetje kwam decoreren, kreeg het moeilijk. 'Gezellig' was voor George Lampe geen adjectief dat bij een waar kunstenaar paste. De ziel moest bloot - en het lichaam regelmatig ook. De tentoonstelling toont de nietsontziende naakten van George Lampe zelf, maar ook werk van Nol Kroes (ooit in beslag genomen door de politie omdat het te aanstootgevend zou zijn), de films van Frans Zwartjes - de pionier op het gebied van experimentele film - en werk van Gerard Fieret, de evenknie van Frans Zwartjes op het gebied van fotografie.

Was er dan geen ruimte voor plezier? Ja zeker wel, beleef de geestverruimende wereld van Psychopolis en kom kijken naar de vernieuwende mode van onder meer Lichel van den Ende, de vrolijke muziekinstrumenten van Ber Mengels, de psychedelische vloeistofdia’s van Livinus, de kleurrijke keramiek van Jan Snoeck en Marijke van Os en de inspirerende schilderkunst van Wil Bouthoorn, Jan Sierhuis en Anton Martineau.

Deze manifestatie is bedoeld om de bijzondere Haagse kunstopleiding, die honderden kunstenaars afleverde, in het zonnetje te zetten.De samenstellers namen een duik in het verleden. Zij kwamen via de Parijse avant-garde en het Bauhaus uit bij de artistieke kookpot van Livinus van de Bundt, die na de terreur van de Tweede Wereldoorlog, de vrijheid weer tot leven wist te brengen in zijn Vrije Academie - Werkplaats voor Beeldende Kunsten - Psychopolis. Een kookpot die eind jaren zestig werd overgenomen door George Lampe. Iedereen kon er mee-eten, eindeloos blijven hangen en de geest verruimen met paddenstoelen en andere psychedelica. Het was de tijd van idealen, van een betere maatschappij, van euforie over een nieuwe tijd die zou aanbreken. Maar ook de tijd van wanhoop omdat dat maar niet gebeurde. Deze twee uitersten kenmerken de kunst uit die periode.

In Pulchri Studio zal een expositie te zien zijn over de bijzondere jaren van de Vrije Academie. De focus van deze tentoonstelling ligt op de jaren tussen 1947 en 1964 waarin Livinus van de Bundt de scepter zwaaide. De academie was toen gehuisvest aan het Westeinde en de Hoefkade. Vrije fantasie en verbeelding waren de uitgangspunten. Dat komt tot uitdrukking in schilderijen, beelden, keramiek, grafiek, illustratie en fotografie. De wereld was nog lief en optimistisch; als iedereen maar ‘vrij’ was, zou alles vanzelf goed komen.

In de Haagse Kunstkring zal alle aandacht uitgaan naar Psychopolis onder directeur George Lampe. De jaren 1964-1982 staan centraal, toen vrijheid, grensoverschrijding en politieke betrokkenheid de uitgangspunten waren. Nieuw waren de gebieden film, theater, performance en elektronische muziek. De Cineworkshop maakte furore. Als de vernieuwing niet vanzelf kwam, dan moesten de deelnemers maar een zetje krijgen. Verder moesten ze zelf hun weg vinden in het labyrint dat Psychopolis was.

De derde expositie vindt plaats in The Grey Space: de expositieruimte aan de Paviljoensgracht, waar de Vrije Academie vanaf 1989 was gevestigd. Hier is te zien hoe het kunstonderwijs van TOEN – laagdrempelig en zeer toegankelijk – samenhangt met de actualiteit van kunst en kunstonderwijs NU.

Naast de drie exposities zijn er workshops op het gebied van film, fotografie en geluid, mode, performance en druktechnieken. De mentaliteit van toen: ‘gewoon beginnen, gewoon maar doen’, en niet eerst van alles bedenken en verwoorden, vormt de leidraad. Zo kun je op een bijzondere manier Psychopolis ‘beleven’.

In het symposium wordt ingegaan op vragen als: hoe uniek was het kunstonderwijs aan de Vrije Academie, wat was het belang voor de Nederlandse kunst, hoe belangrijk is een brede creatieve educatie voor het realiseren van een goed functionerende samenleving?

Een uitgebreid filmprogramma laat de ontwikkelingen zien van de experimentele film en de betekenis daarvan voor huidige filmers en cineasten.

Wil je op de hoogte gehouden worden van het proces van de manifestatie: meld je Dit e-mailadres wordt beveiligd tegen spambots. JavaScript dient ingeschakeld te zijn om het te bekijken. aan voor de nieuwsbrief.

Op de website https://va-psychopolis2020.nl wordt een lijst van oud-deelnemers bijgehouden. Heb je ook op de Vrije Academie gezeten, meld je dan aan.

Heb je iets leuks, interessants of geks meegemaakt, mail het aan Dit e-mailadres wordt beveiligd tegen spambots. JavaScript dient ingeschakeld te zijn om het te bekijken..

Saskia Gras, onderzoeker, gepromoveerd op het onderzoek naar de Vrije Academie-Psychopolis
Paul de Mol, cineast, kunstenaar en kunstdocent, oud-deelnemer Psychopolis